Opnieuw gaven Mark Rutte en Hugo de Jonge gisteren een persconferentie om strengere maatregelen te presenteren die het coronavirus eronder moeten krijgen. Wie die maatregelen nog eens wil nalezen, kan ze vinden op rijksoverheid.nl. Gedeeltelijk in glasheldere taal … én gedeeltelijk in onbegrijpelijke taal.
De regels in eenvoudige taal
De rijksoverheid heeft een aparte webpagina gepubliceerd die de nieuwe regels in eenvoudige taal uitlegt. Veel duidelijker en eenvoudiger kan het niet: superkorte zinnen in de allergewoonste woorden. Bijvoorbeeld:
Nieuwe regels voor heel Nederland
- Mensen houden zich niet goed aan de regels.
- Er zijn veel besmettingen met corona.
- Daarom zijn er aangepaste regels.
- De regels gelden vanaf dinsdag 29 september om 18.00 uur.
- De regels gelden 3 weken.
De uitleg in onbegrijpelijke taal
Toch kleeft er een nadeel aan deze aanpak. Wie de uitzonderingen op de regels wil weten, moet doorklikken. En dan komt de lezer terecht bij de uitleg in wat blijkbaar de ‘normale’ overheidstaal is. Die begint met deze zin, van meer dan 30 woorden:
- Bij de regels voor binnen wordt er een verschil gemaakt tussen woningen, binnenruimtes waar mensen zich vooral doorheen bewegen (bijvoorbeeld winkels, musea) en binnenruimtes waar mensen op één plaats zijn (bioscopen, cafés).
Het contrast is groot. In eenvoudige taal gebruikt de overheid zinnen van 5 tot 10 woorden, maar ‘normaal’ mag een zin blijkbaar driemaal zo lang zijn. En mag die zin overbodige ingewikkeldmakers bevatten. Zoals de lijdende vorm: ‘wordt er een verschil gemaakt’. Of omslachtige woorden: mensen die zich ergens ‘vooral doorheen bewegen’. En een enorme opsomming die de lezer zelf mag ontknopen. Waarom staat het er niet zo?:
Bij de regels voor binnen is er een verschil tussen:
- woningen;
- binnenruimtes waar mensen doorheen lopen (bijvoorbeeld winkels, musea);
- binnenruimtes waar mensen op één plaats zijn (bioscopen, cafés).
De normale overheidstaal
Is deze eerste zin op de uitlegpagina een negatieve uitschieter? Helaas niet. Ook de rest zet de lezer flink aan het werk. ‘Thuis, zowel in huis als in de tuin of op het balkon, geldt het dringende advies niet meer dan 3 personen te ontvangen (exclusief kinderen t/m 12 jaar).’ Wat betekent dat exclusief? Is het advies om naast die 3 personen helemáál geen kinderen t/m 12 jaar te ontvangen? Natuurlijk niet: kinderen tot 12 jaar tellen niet mee bij dat maximum van 3. Zeg dat dan meteen!
Waarom twee talen?
Het verdient alle lof dat de overheid zich sterk maakt voor begrijpelijke taal. Ook heel goed dat er speciale pagina’s zijn waarop belangrijke informatie wordt vertaald in eenvoudige zinnen en woorden, die iedereen kan begrijpen. Maar eigenlijk is het raar dat er een ‘normale’ overheidstaal is die eerst vertaald moet worden, voordat iedereen die begrijpt. Een kloof tussen normale taal en begrijpelijke taal: nergens voor nodig.
Wil je glasheldere teksten schrijven die begrijpelijk zijn voor een groot publiek? Onze cursus Begrijpelijk schrijven (B1) helpt je hierbij!
