Overheden, verzekeraars en veel andere organisaties willen begrijpelijk communiceren. Daarom kiezen ze voor teksten op taalniveau B1. Ook de klanten van het Taalcentrum-VU vragen ons vaak om B1: als we teksten herschrijven, of cursisten trainen in helder schrijven. Maar wat is B1 nu eigenlijk?
Om maar meteen met het slechte nieuws te beginnen: er bestaat geen onbetwistbare lijst met B1-taal en B1-woorden. Het ligt wat ingewikkelder: B1-niveau is onderdeel van een systeem van taalniveaus van de Raad van Europa, het Europees Referentiekader (ERK). Dat systeem helpt om de taalvaardigheid te bepalen van mensen die een vreemde taal leren. Hoe goed zijn ze in luisteren, lezen, schrijven en spreken? Daarbij is A1 het laagste en C2 het hoogste niveau.
B1-niveau zegt niets over eisen aan de tekst
Het ERK beschrijft wat iemand op dat B1-niveau kan, bijvoorbeeld een eenvoudige tekst over alledaagse onderwerpen lezen. Maar wat als je je tekst wilt aanpassen aan dat niveau? Dan zijn er tools, boekjes en websites die helpen bij vragen over B1. Maar daarbij is niet altijd duidelijk waar ze hun oordeel ‘wel of niet B1’ baseren. Lastig, want die grens is soms vaag: wat de één glashelder vindt, vindt de ander niet eenvoudig genoeg.
Hoe pakken we dat zelf aan?
Ondanks alle haken en ogen is het natuurlijk van groot belang om zo begrijpelijk mogelijk te schrijven voor een zo groot mogelijke lezersgroep. Daarom werken we bij het Taalcentrum-VU graag mee aan de vraag naar teksten op B1-niveau. We vertalen B1 naar een aantal heldere eisen aan taalgebruik: criteria voor leesbare teksten die uit alle onderzoeken op dit gebied naar voren komen. Hieronder zie je een kort overzicht.
|
Schrijven op B1-niveau: hoe doe je dat? |
| Het belangrijkste uitgangspunt: weet voor wie je schrijft, verplaats jezelf maximaal in de lezer. En daarbij passen deze tekstkenmerken:
|
Hoe ziet dat eruit?
Aan de hand van die uitgangspunten maken we ingewikkelde teksten eenvoudiger en prettig leesbaar. Bijvoorbeeld zo:
|
Lang, ingewikkeld, abstract? |
Maak het korter, eenvoudiger, concreter |
|
Er wordt een vergoeding verleend voor schade aan het voertuig |
Wij vergoeden de schade aan uw auto. |
|
Voor het beëindigen van uw lening stuurt u een verzoek tot beëindiging aan het onderstaande adres. Deze brief dient door u ondertekend te zijn. |
Wilt u uw lening stoppen? Schrijf ons een ondertekende brief. Stuur die naar het onderstaande adres. |
|
Wanneer de gemeente overgaat tot invoeren van nieuwe regels, dan worden deze voordien bekend gemaakt op deze website. |
Is de gemeente van plan nieuwe regels in te voeren? Dan maken we dat bekend op deze website. |
Is het B1 of niet?
De zinnen aan de rechterkant zijn beter leesbaar, maar het zijn natuurlijk niet de enig mogelijke formuleringen. Er bestaat geen magische formule die elke tekst voor iedereen even begrijpelijk maakt. Tenslotte is het niet zwart-wit: begrijpelijkheid hangt ook af van de context, van het doel van de tekst, van de beoogde lezers.
Op deze manier kijken wij bij het Taalcentrum-VU ook naar B1 in ons werk als trainers en tekstredacteuren. Wat precies ‘zo begrijpelijk mogelijk’ is, bepalen we daarom per geval: samen met onze cursisten, wanneer we ze de kneepjes van B1-schrijven bijbrengen. En in goed overleg met onze opdrachtgevers, als we teksten herschrijven voor een zo breed mogelijke doelgroep.
