‘Ik wed dat we hier nog uren staan.’ ‘Als het maar niet gaat regenen …’ ‘Oeps, even afkloppen.’ Kun je het ongeluk over je afroepen door een slechte voorspelling of ongelukkige uitdrukking? In China wel. Daar kan woordkeus van het grootste belang zijn voor je reputatie, welzijn en algeheel levensgeluk. Door Marijke Kranenburg
Op je woorden letten
Toen ik vorig jaar in China werkte, werd ik dagelijks verblijd met een schat aan Chinese taalinput, en hielp een geduldige collega me mijn tong in de juiste bochten te wringen. Behalve een beschaafd gesprek aangaan, leerde ik ook wat ik vooral niét moest zeggen. Leuk dat ik zo ver kon tellen, maar nummer 250 kon ik maar beter overslaan. Dat uitspreken klinkt namelijk verdacht veel als het Chinese woord voor sukkel. Menig winkelbediende verdient liever ¥1 minder dan dat hij dit twijfelachtige woord in de mond moet nemen tegenover zijn klant. En vraagt overigens gerust het dubbele voor een simkaart met een hoop achten, dan voor eentje met zo’n onheilspellende vier.
Geluksbrengers
De meer positieve voorbeelden van dit verschijnsel kwamen het best aan het licht tijdens bruiloften, verjaardagen en andere feestelijkheden. Kerst brak aan, honderd-nog-wat kinderstemmetjes wensten me een uitvoerig geoefend ‘Merry Christmas!’ en ik kreeg een prachtig ingepakte appel in mijn handen gedrukt. En later nog één. En nog één … Navraag bij mijn Chinese collega’s wees uit dat dit een volstrekt normaal kerstcadeautje is, omdat het zo lekker vredig klinkt: een appel noem je píng guǒ , wat lijkt op píng ān, en dat betekent vrede. Tja, dan kun je antwoorden: road trip en roadkill zijn ook niet bepaald synoniem, maar dan ben je natuurlijk al snel de botte Hollander zonder gevoel voor romantiek.
Tijdens de bruiloft van een vriendin keek ik vol ontzag toe hoe zij en haar aanstaande elkaar allerlei symbolisch verantwoorde hapjes voerden. Een dadel voor de vruchtbaarheid (klinkt als: vroeg), dumplings met kool voor een goedgevulde huishoudpot (klinkt als: geld), alweer die appel … Niets werd aan het toeval overgelaten!
Welbespraakt
De grote waarde die Chinezen aan dit soort woordassociaties toekennen fascineert me. In mijn eigen taal hoor ik wel het verschil tussen lief kabbelende klanken en harde k-kanonnades, maar doet het me weinig dat varen lijkt op gevaar of dat boom ergens iets bomachtigs heeft. Wat niet is, kan nog komen, natuurlijk. Zouden wij Nederlanders elkaar ook geluk kunnen brengen door gunstig klinkende woorden te gebruiken? In dat geval wordt het tijd om schoolkinderen uit te zwaaien met een welgemeend ‘knap op!’, en saaie feestjes eens van meer vieren te voorzien. Bessen worden tot de beste fruitsoort verklaard, terwijl wortels niks dan (al dan niet wiskundig) geworstel opleveren.
‘Gelukswoordgebruik’ als ultieme welbespraaktheid. Mij lijkt het wel wat.
Of het me lukt om die vervloekte regen voortaan uitsluitend als zegen te zien, weet ik zo net nog niet. Maar voor een cadeautje dat klinkt als vrede ben ik altijd in.
