In wetenschappelijke teksten staan vaak complexe termen en begrippen die voor een leek niet te volgen zijn. Zeker promovendi vinden het vaak lastig om hun boodschap helder over te brengen: al zijn ze experts op hun eigen gebied, soms hebben ze moeite om zich uit te drukken in heldere, begrijpelijke taal. Daarom: zeven tips om jouw onderzoek voor leken te verwoorden zonder dat de essentie verloren gaat.
1. Weet voor wie je schrijft
Weten wie je lezer is, dat is misschien wel het belangrijkste als het gaat om effectieve communicatie. Zijn je lezers wetenschappelijk onderlegd? Waarom zijn ze geïnteresseerd in jouw onderzoek? Betrek je lezers bij jouw onderwerp door jouw boodschap af te stemmen op hun interesse en hun niveau. Overschat je lezers niet: ga ervan uit dat zij weinig voorkennis hebben.
2. Maak gebruik van verhalen
Mensen hebben behoefte aan verhalen. Verhalen helpen om verbinding te maken en om dingen te onthouden. Gebruik daarom als kader voor je onderzoek een verhaal dat duidelijk maakt waarom het onderzoek van belang is. Introduceer bijvoorbeeld een hoofdpersoon (of een groep mensen) die baat heeft bij jouw onderzoek. Of gebruik het verhaal van jouw eigen ontdekkingsreis om je lezer emotioneel en intellectueel bij jouw onderwerp te betrekken.
3. Houd het taalgebruik eenvoudig, maar niet de inhoud
Al breng je de boodschap op een eenvoudige manier, dat wil niet zeggen dat de inhoud simpel moet zijn. Vermijd bijvoorbeeld vaktermen, en leg complexe concepten op een andere manier uit. Benut de kracht van voorbeelden. Zo kun je nanotechnologie omschrijven als het manipuleren van materialen op zo’n kleine schaal dat een menselijke haar op een gigantische toren lijkt. Maak vergelijkingen maakt met alledaagse zaken die iedereen kent.
4. Gebruik beelden en interactieve elementen
Maak gebruik van de kracht van beeld. Met infographics, animaties en diagrammen is het veel makkelijker om complexe ideeën uit te leggen dan met tekst. Interactieve elementen zoals modellen of simulaties kunnen ook effectief zijn om zaken te verhelderen. Een beeld zegt meer dan duizend woorden, en dat geldt zeker voor de wetenschap.
5. Vraag je doelgroep om advies
Betrek je publiek bij je verhaal: leg mensen uit je doelgroep jouw concepttekst voor. Nodig ze uit om vragen te stellen. Door deze feedback kom je erachter waar je uitleg misschien nog duidelijker kan. Sta open voor feedback en pas waar nodig je tekst aan.
6. Oefening baart kunst
Is je eerste tekst niet perfect? Geeft niets. Leren hoe je onderzoek op een eenvoudige manier uitlegt kost tijd. Probeer je onderzoek steeds verder terug te brengen tot de basis: een heldere, compacte boodschap. Oefen op je vrienden of familieleden (of anderen die niet thuis zijn in het vakgebied) om te kijken hoe je boodschap overkomt.
7. Benut sociale media en schrijf blogs
Platforms als X, LinkedIn en persoonlijke blogs bieden je de mogelijkheid om je onderzoek met een breder publiek te delen. Schrijf posts of blogs waarin je het belang van je werk laat zien in een herkenbare context. Nodig lezers uit om te reageren en ga de discussie aan.
Tot slot
Ingewikkelde wetenschappelijke concepten vertalen in taal die iedereen begrijpt is een belangrijke vaardigheid. Je maakt wetenschap toegankelijk voor een breder publiek, je kweekt meer begrip en laat zien wat de relevantie van jouw onderzoek is voor het dagelijkse leven. Met het toepassen van de zeven tips hierboven, word je een ware ambassadeur voor de wetenschap.
Aan de slag met begrijpelijke wetenschapscommunicatie?
Bekijk onze training Creatief schrijven voor wetenschappers of neem contact met ons op via trainingen@taalcentrum-vu.nl.
