Wat wil je eerst horen, het goede nieuws of het slechte? Vooruit, het goede eerst: de taal verandert en dat is helemaal niet erg! En dan nu het slechte nieuws: maar jij moet niet aan alle taalverandering meedoen. Nog even niet.
Even concreet nu. Neem een meisje die. Nog helemaal niet zo lang geleden was dat in onze taal fout. Meisje is een het-woord (het meisje), en naar een het-woord verwijs je met dat. Goed is: Daar loopt het meisje dat werd gekozen tot Miss Teenager Universe.
De regel:
Naar een het-woord verwijs je met dit of dat.
- De jonagold is een product dat bijna jaarrond verkrijgbaar is.
- Het product -> dat ✓
Naar een de-woord verwijs je met deze of die.
- De nieuwsbrief is een plaag die in elke mailbox om zich heen grijpt.
- De plaag -> die ✓
Jij denkt: daar maak ik heus geen fouten mee, hoor. Ik hoop het voor je. Maar kijk even mee. Het Gemeentevervoersbedrijf in Amsterdam maakt de fout wel. Je abonnement, die koop je eenvoudig online, staat op posters in de bus. Ik stap altijd gelijk weer uit als ik dat zie. Abonnement is een het-woord, en het moet dus zijn: Je abonnement, dat koop je eenvoudig online. Niemand die mij belt voordat ze 700 posters laten drukken.
Of neem Wehkamp. Je aankoopbewijs staat klaar. Deze kun je altijd terugvinden onder Bestellingen. Opnieuw geldt: het is het aankoopbewijs. En dus moet je zeggen: Je aankoopbewijs staat klaar. Dit kun je altijd terugvinden …
Verwijzen met deze of die naar een het-woord rukt op. Het is taalverandering die nú gebeurt, terwijl wij hier met elkaar staan te praten. Deftig gezegd: het woordgeslacht speelt steeds minder een rol. (Want daar hebben we het over, over het woordgeslacht. Een het-woord is een woord met het woordgeslacht onzijdig. Een de-woord is mannelijk of vrouwelijk.) Steeds minder mensen hebben een sterk gevoel of een woord het is of juist de.
Want het omgekeerde komt ook voor: dat gebruiken om naar een die-woord te verwijzen. Microsoft Teams is een chatdienst dat geïntegreerd is met Office 365. Chatdienst is een de-woord. En dus moet het zijn: Microsoft Teams is een chatdienst die geïntegreerd is met Office 365.
Kortom, conclusie, eindpunt, let op hier komt de samenvatting:
- Steeds meer mensen behandelen de-woorden als het-woorden en andersom.
- Maar er zijn nog steeds veel mensen die dat een taalfout vinden. Daarom moet je zelf niet aan deze taalverandering meedoen. Zeker niet als je 700 posters laat drukken met de abonnement.
- Of een woord een het-woord is of een de-woord kun je vinden in elk goed woordenboek en ook op www.woordenlijst.org.